In Nederland neemt de discussie over de wettelijke leeftijd voor deelname aan kansspelen toe. Momenteel is de minimumleeftijd vastgesteld op 21 jaar, maar deze wordt in twijfel getrokken door verschillende experts en organisaties, die van mening zijn dat het niet voldoende bescherming biedt tegen de risico’s van verslaving voor jongvolwassenen.
De Nationale Rapporteur Verslavingen, Arnt Schellekens, heeft onlangs zijn mening over deze kwestie gegeven en benadrukt dat de leeftijd van 21 jaar mogelijk te laag is om risicovol gedrag te voorkomen. Hij pleit voor een strengere aanpak en een versnelde uitvoering van hervormingen om te voorkomen dat jongeren verstrikt raken in dwangmatig gokgedrag.
Evolutie van de regelgeving
De kansspelsector in Nederland staat onder voortdurende regelgeving. Sinds de opening van de online gokmarkt in oktober 2021 heeft de Nederlandse regering te maken gehad met een toename van problemen in verband met verslaving en de blootstelling van jongeren aan gokreclames.
Recente studies, uitgevoerd door instituten zoals WODC en Ipsos I&O, benadrukken de specifieke gevaren van online gokken in vergelijking met meer traditionele kansspelen. Deze onderzoeken tonen aan dat online gokkers, en met name jongvolwassenen, vatbaarder zijn voor problematisch gedrag.
In reactie op deze bevindingen pleiten sommige organisaties, zoals Verslavingskunde Nederland, voor strengere regels en een verhoging van de minimumleeftijd. Hun belangrijkste argument is dat het brein van jongvolwassenen zich tot ongeveer 25 jaar blijft ontwikkelen, waardoor ze vatbaarder zijn voor verslavend gedrag.
Juridisch kader moet worden versterkt
Volgens Schellekens blijven de verplichtingen van kansspeloperators op het gebied van spelerbescherming te vaag. Hij roept op tot strengere regelgeving en duidelijke richtlijnen om ervoor te zorgen dat de Kansspelautoriteit (KSA) de wet beter handhaaft. Deze nieuwe richtlijnen zouden in samenwerking met onafhankelijke wetenschappers, verslavingsdeskundigen en mensen met directe ervaring met dwangmatig gokken moeten worden ontwikkeld. Daarnaast beveelt hij aan om deze regels elke drie tot vijf jaar periodiek bij te werken om aan te passen aan de veranderingen op de markt.
Het verhogen van de minimumleeftijd naar 21 jaar voor risicovolle spellen, gesteund door de NRV, zou mogelijk onvoldoende zijn. Schellekens en andere experts stellen voor deze leeftijd te verhogen naar 24 of 25 jaar, de leeftijd waarop het brein volledig ontwikkeld is. Dit idee werd eerder al geopperd door Mike de Graaff, oprichter van BetComply, die zich afvroeg waarom 21 jaar werd gekozen, terwijl studies aantonen dat jongvolwassenen tot 24 jaar kwetsbaar blijven.
Reclame en sport sponsoring onder toezicht
Een van de meest gevoelige onderwerpen in de discussie betreft reclame en sponsoring van kansspelen. Terwijl België sinds 1 juli 2023 gerichte reclame voor kansspelen heeft verboden, hebben de Nederlandse autoriteiten een meer geleidelijke benadering aangenomen, door bepaalde vormen van reclame te beperken, met name die gericht op jongeren en kwetsbare groepen.
Er zijn voorstellen gedaan om verder te gaan, met name door de sponsoring van sportevenementen door kansspeloperators volledig te verbieden. Deze maatregel, die vanaf 1 juli 2025 van kracht zal zijn, roept veel debat op, omdat het een aanzienlijke invloed heeft op de inkomsten van sportclubs en -competities.
Meer maatregelen ter bescherming van spelers
Om de bescherming van jongere spelers te versterken, stelt Schellekens voor een systeem van progressieve inzetlimieten op basis van leeftijd in te voeren, zodat jongere spelers niet te snel grote bedragen uitgeven. Hij suggereert ook om een risicoclassificatie voor kansspelen in te voeren, geïnspireerd door het systeem dat wordt gebruikt in de financiële sector. Deze classificatie zou spelers beter informeren over de specifieke gevaren van elk type spel.
Ten slotte beveelt hij de oprichting van een onafhankelijke tussenorganisatie aan voor het beheer van toegang tot spelersgegevens voor onderzoeksdoeleinden. Deze organisatie zou fungeren als tussenpersoon tussen de kansspeloperators en onderzoekers, zodat de vertrouwelijkheid van de informatie gewaarborgd blijft, terwijl betere analyses van verslavingstrends mogelijk worden.
Noodzaak van een Europese harmonisatie?
De discussie over de minimumleeftijd en de regulering van kansspelen gaat niet alleen Nederland aan. Andere Europese landen, zoals België en het Verenigd Koninkrijk, nemen steeds strengere maatregelen om kwetsbare spelers te beschermen. Een harmonisatie van de regelgeving op Europees niveau zou het mogelijk maken om effectieve en coherente beschermingsmaatregelen in te voeren, terwijl rekening wordt gehouden met de specifieke kenmerken van elke markt.
Nederland staat dus op een kruispunt: moeten ze de minimumleeftijd van 21 jaar handhaven, of de aanbevelingen van experts volgen en deze grens nog verder verhogen? Het antwoord zal grotendeels afhangen van toekomstige politieke beslissingen en de impactstudies over de effectiviteit van de huidige regelgeving.