Sinds enkele maanden waait er een hervormingswind over het gokmonopolie in Oostenrijk. Tot nu toe werd de online markt gedomineerd door één erkende exploitant, maar politieke, economische en juridische druk zou dat evenwicht wel eens kunnen verstoren.
Een oud monopolie dat verdeeldheid zaait
Sinds 2012 is het Win2Day, een platform beheerd door Austrian Lotteries onder toezicht van de staat, dat het exclusieve recht heeft om online casinospelen aan te bieden. Dit monopolie omvat niet alleen loterijen, maar ook gelijkgestelde spellen zoals poker, blackjack of virtuele gokkasten. De Oostenrijkse regering rechtvaardigt deze positie door te verwijzen naar de noodzaak om consumenten te beschermen, verslavingen te voorkomen en fiscale stabiliteit te garanderen.
Maar de kritiek neemt toe. De European Gaming and Betting Association (EGBA) vindt dat dit model inmiddels “verouderd” is, niet aangepast aan de digitale realiteit en in strijd met de Europese dynamiek van vrije dienstverlening. Volgens de EGBA beperkt dit systeem de concurrentie, vermindert het de potentiële overheidsinkomsten en creëert het een belangenconflict omdat het ministerie van Financiën een groot aandeel heeft in de publieke exploitant.
Bovendien verhindert het ontbreken van echte concurrentie de ontwikkeling van technologische innovaties en beperkt het de capaciteit van de staat om de parallelle markt effectief te controleren, namelijk die van buitenlandse niet-gereguleerde platforms die echter breed toegankelijk zijn.
De krachten achter de hervorming
Achter de wens tot verandering spelen meerdere factoren een rol. Ten eerste het economische argument: volgens de Oostenrijkse Vereniging voor Wedden en Spelen (OVWG) zou de opening van de markt voor meerdere licenties tot 1,4 miljard euro extra fiscale inkomsten kunnen genereren tegen 2031. Deze potentiële opbrengst, in een krap budgettair kader, spreekt steeds meer beleidsmakers aan.
Ook de Europese druk speelt een belangrijke rol. Veel lidstaten van de EU, zoals Zweden, Denemarken of recentelijk Finland, hebben hun monopolie al opgegeven ten gunste van systemen met meerdere licenties. Deze modellen hebben het aanbod beter gekanaliseerd, de bescherming van spelers versterkt en de transparantie van de sector verhoogd. Oostenrijk loopt het risico van een regelgevingsisolement, of zelfs juridische betwisting op Europees niveau, als het vasthoudt aan zijn unieke systeem.
Ten slotte wordt regulering zelf een dringende kwestie. De niet-gereguleerde markt trekt duizenden Oostenrijkse spelers naar buitenlandse niet-gecontroleerde platforms. Dit fenomeen ontsnapt aan de nationale fiscaliteit, verhoogt het risico op fraude en verzwakt preventiemaatregelen tegen verslavingen. De opening van de markt via meerdere licenties zou de mogelijkheid bieden om deze praktijken te reguleren, terwijl een veiliger en transparanter speelomgeving wordt gegarandeerd.
De contouren van een verwachte hervorming
De huidige discussies wijzen op meerdere pistes. Het scenario dat door een deel van de politieke klasse wordt geprefereerd, is de invoering van een systeem met meerdere licenties, toegekend aan verschillende private exploitanten die voldoen aan strenge vereisten inzake naleving, veiligheid en verantwoordelijkheid. Volgens schattingen zouden tussen de twintig en dertig bedrijven een aanvraag kunnen indienen, waaronder spelers die al actief zijn op andere Europese markten zoals Bwin, Bet365 of Tipico.
Een andere, voorzichtiger optie zou zijn het behouden van een monopolie, maar dit te moderniseren. Dit tussenmodel zou steunen op een enkele licentie, maar deze vernieuwd onder veel strengere voorwaarden, inclusief verhoogd toezicht en versterkte controle door een onafhankelijke instantie.
Dat is trouwens een ander voorstel van experts: de oprichting van een onafhankelijke regelgevende autoriteit, los van het ministerie van Financiën, om elk vermoeden van belangenconflict te vermijden en een betere onpartijdigheid van beslissingen te garanderen.
De te overwinnen obstakels
Ondanks deze hervormingsdrang blijft de weg bezaaid met hindernissen. Het huidige Oostenrijkse wettelijke kader, de Glücksspielgesetz (GSpG), berust op een gecentraliseerd en beschermd gokconcept. Het wijzigen van deze basis zou een volledige wetgevende herziening vereisen, mogelijk zelfs grondwettelijke aanpassingen.
Administratieve termijnen, publieke raadplegingen en parlementaire debatten dreigen de planning te vertragen. Bovendien beschikt het huidige monopolie over sterke politieke en economische steun: het ter discussie stellen ervan zou juridische geschillen kunnen veroorzaken, en zelfs spanningen binnen de regering. De regeringscoalitie (bestaande uit ÖVP, SPÖ en NEOS) spreekt immers niet met één stem over dit onderwerp. Sommigen verdedigen de status quo om de stabiliteit en de werkgelegenheid gerelateerd aan de publieke exploitant te behouden, anderen pleiten voor een snelle marktopening in naam van transparantie en fiscale inkomsten.
Daarbovenop komen de zorgen van de volksgezondheidsorganisaties: hoe vermijden dat de toename van exploitanten leidt tot overmatig gokgedrag of risicogedrag banaliseert? Voorstanders van de hervorming antwoorden dat een gereguleerde markt, met licenties, paradoxaal genoeg betere controle-instrumenten biedt dan een verouderd monopolie.
Een beslissende kalender
Het mandaat van het huidige monopolie loopt af op 30 september 2027. Voor die datum zal een nieuwe aanbesteding moeten worden uitgeschreven. Op dat moment zal de toekomst van de Oostenrijkse markt beslist worden.
De transformatie van het Oostenrijkse online gokmodel zou diepgaande gevolgen hebben. Voor spelers betekent dit meer keuze, beter gereguleerde aanbiedingen en sterkere garanties op het gebied van gegevensbescherming en verslavingspreventie. Voor de staat zou het een aanzienlijke fiscale winst betekenen en een betere beheersing van de sector, maar ook een grotere verantwoordelijkheid inzake regulering.
Het blijft de vraag of de Oostenrijkse politieke klasse de moed zal hebben om een model dat al meer dan een decennium bestaat, te doorbreken. Het jaar 2025 zou wel eens het kantelpunt kunnen zijn: een beslissende stap naar een gecontroleerde liberalisering die Oostenrijk zou brengen tot de meest vooruitstrevende Europese landen op het gebied van online gokken.