Sinds enkele dagen zorgt een grootschalige juridische zaak voor opschudding in de wereld van videoplatformen: YouTube staat centraal in een uitspraak die bepalend kan zijn voor de toekomst van gokreclame in Europa. Aanleiding: video’s die online kansspelen promoten en die verboden zijn volgens de nationale wetgeving van een lidstaat, maar toch verschijnen op een internationaal platform.
Ontstaan van het conflict: het Italiaanse verbod en de sancties
Het vertrekpunt van deze zaak ligt in Italië. Sinds 2018 heeft het land een algemeen verbod ingesteld op elke vorm van reclame voor kansspelen — tv, radio, online media, sportsponsoring en promoties.
Ondanks dit verbod bleven video’s die casinowebsites promoten op YouTube verschijnen. In 2022 legde de Italiaanse communicatiewaakhond (AGCOM) een boete van 750 000 euro op aan Google Ireland, de Europese dochter van de groep die YouTube bezit. Een jaar later, terwijl het nationale verbod nog steeds van kracht was, werd Google opnieuw gesanctioneerd voor promoties van gokspelen via YouTube, dit keer voor 2 250 000 euro.
Volgens AGCOM volstond het feit dat de platformbeheerder meedeelde in de advertentie-inkomsten van deze video’s — onder meer via het monetisatieprogramma voor creators, het YouTube Partnership Programme (YPP) — om YouTube te beschouwen als een actieve speler en niet als een loutere host.
YouTube ging tegen deze sancties in beroep. De zaak werd voorgelegd aan het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU). Deze week heeft de advocaat-generaal — Maciej Szpunar — een gedeeltelijk gunstig advies uitgebracht voor het platform.
Volgens hem kan YouTube enkel aansprakelijk worden gesteld als het een actieve rol speelt in de promotie van gokinhoud. Maar wanneer het zich beperkt tot het hosten van video’s die onafhankelijk zijn gepubliceerd, kan het worden vrijgesteld. Szpunar motiveerde zijn standpunt door te wijzen op het ontbreken van elementen waaruit blijkt dat YouTube de betwiste inhoud zou hebben vormgegeven of geselecteerd. Hij oordeelt dat het louter delen van inkomsten met creators via een advertentieprogramma niet volstaat om een redactionele betrokkenheid aan te tonen. Bovendien erkende de advocaat-generaal de toenemende complexiteit van de activiteiten van videodeelplatformen — een complexiteit die de grens tussen passieve hosting en actieve controle soms vervaagt.
Een beslissing met grote gevolgen
Het advies van de advocaat-generaal heeft geen bindende kracht, maar in de meeste gevallen volgt het Hof zijn aanbevelingen. Als het HvJ-EU zijn standpunt onderschrijft, kan dit leiden tot een aanzienlijke versoepeling van de regulering van gokreclame op YouTube in Europa. In dat scenario zou het platform enkel strafbaar zijn in de zeldzame gevallen waarin het een actieve rol speelde — dus wanneer het zelf inhoud beheerde of rechtstreeks verspreidde.
Volgens Marco Bassini, assistent-professor grondrechten en artificiële intelligentie aan Tilburg Law School, zou de interpretatie van de advocaat-generaal de deur kunnen openen voor meer illegale promoties door creators, terwijl de wettelijke verantwoordelijkheid verschuift naar de individuele abonnee, en niet naar het platform. Maar het arrest, dat het Hof binnen enkele maanden moet vellen, zou ook een cruciaal precedent kunnen scheppen — niet alleen voor Italië, maar voor alle EU-lidstaten die worstelen met strikte nationale regels rond gokken.
Deze zaak draait niet alleen om YouTube. Ze past binnen een bredere Europese beweging rond de regulering van online gokinhoud. Verschillende landen hebben al strenge wetgeving ingevoerd — waaronder een totaal reclameverbod, een verbod op sponsors of een beperking van het type promoties. Daarnaast heeft het platform onlangs zijn beleid rond gokgerelateerde content verstrengd. Sinds maart 2025 verbiedt YouTube links naar niet-gecertificeerde goksites, logo’s, screenshots en promotionele vermeldingen, en houdt het streng toezicht op video’s die gegarandeerde winsten beloven. Sommige video’s kunnen voortaan aan leeftijdsbeperkingen worden onderworpen of zelfs worden verwijderd.
Ondanks deze maatregelen maken vele stemmen zich zorgen: het advies van de advocaat-generaal zou de inspanningen van nationale toezichthouders kunnen verzwakken door een juridische grijze zone te creëren waarin platformen — zolang ze passief blijven — aan elke verantwoordelijkheid ontsnappen.
De zaak tussen YouTube — en bij uitbreiding Google — en Italië, die voor het HvJ-EU is gebracht, illustreert de uitdagingen die de digitale economie stelt voor nationale regulering. Ze legt het delicate evenwicht bloot tussen vrijheid van meningsuiting, platformverantwoordelijkheid en bescherming van het publiek.