Enkele uren vóór de officiële bekendmaking van de winnaar van de Vredesprijs 2025, María Corina Machado, voorspelde een massale golf van inzetten op een cryptobetplatform plotseling het resultaat. Was het een toevallige samenloop van omstandigheden of een informatielek binnen het Nobelcomité?
Een vreemde nacht op de voorspellingsmarkten
In de vroege uren van 10 oktober 2025 gebeurde iets ongewoons: op het cryptobetplatform Polymarket veroorzaakte een enorme instroom van inzetten dat een minder favoriete kandidate, María Corina Machado, een Venezolaanse oppositieleidster, plots de absolute favoriet werd voor de Vredesprijs 2025.
Enkele uren later kondigde het prestigieuze Nobelcomité Machado officieel aan als laureate. Een verontrustend toeval dat het comité nu ertoe aanzet een onderzoek te starten naar een mogelijk informatielek.
De nacht waarin alles veranderde, leken de weddenschappen de officiële beslissing te anticiperen.
Van schaduw naar licht: de plotselinge opkomst van Machado
Voor deze spectaculaire wending lagen de kansen van Machado op Polymarket zeer laag, variërend van 0,6% tot 3,7%, volgens waarnemers — ver achter meer voorspelbare kandidaten zoals Yulia Navalnaya, de weduwe van de Russische opposant Alexei Navalny. Maar na middernacht explodeerden de inzetvolumes in haar voordeel, waardoor haar impliciete kans in korte tijd boven de 70% uitkwam.
Volgens Finansavisen had een pas aangemaakt account op diezelfde dag duizenden dollars ingezet op Machado: een beweging die nu de aandacht trekt. Eén van de gemelde winsten zou meer dan 65.000 USD bedragen voor deze gewaagde inzet. Een andere gebruiker met de bijnaam GayPride zou van de dynamiek hebben geprofiteerd en meer dan 85.000 USD hebben verdiend.
Om 10:50 uur Noorse tijd werd Machado officieel geïnformeerd over haar onderscheiding door Kristian Berg Harpviken, directeur van het Nobel Instituut.
Het selectieproces van Nobel-laureaten staat traditioneel onder streng geheim
Het hele proces, van de nominatie van kandidaten tot de uiteindelijke beslissing, is beschermd om manipulatie of externe beïnvloeding te voorkomen. Het comité zelf lijkt verbaasd over dit scenario: volgens Jørgen Watne Frydnes, voorzitter van het Nobelcomité, was de groep altijd zeer bedreven in het handhaven van geheimhouding. Kristian Berg Harpviken voegde eraan toe dat het te vroeg is om met zekerheid te zeggen dat er een lek is, maar dat een onderzoek waarschijnlijk zal worden geopend.
Het Nobel Instituut bevestigde dat het nu onderzoekt of vertrouwelijke informatie mogelijk naar externe actoren is gelekt vóór de publieke aankondiging. Eerdere onderzoeken naar lekken tonen aan dat dit geen geïsoleerd geval is: in verschillende gevallen hadden Noorse media de naam van de laureaat onthuld vóór de ceremonie, bijvoorbeeld bij Barack Obama of de prijs toegekend aan de Europese Unie.
Wedden, voorspellen en ethisch dilemma
Platformen zoals Polymarket werken volgens een model van voorspellingsmarkten: gebruikers wedden op toekomstige uitkomsten, en de prijzen weerspiegelen de kans die door deze inzetten wordt geschat. Maar in tegenstelling tot een klassieke bookmaker passen voorspellingsmarkten zich automatisch aan op basis van de ingezette kapitalen.
Hier ligt het grootste probleem: als er voorkennis bestaat over de uitkomst van een gebeurtenis, kan een goed geplaatste persoon dit kanaal benutten om met een oneerlijk voordeel in te zetten. Momenteel verbiedt Polymarket niet expliciet inzetten op interne informatie, waardoor dit scenario mogelijk wordt.
Critici vragen zich af: helpt dit soort weddenschappen echt om de “collectieve voorspelling” te verfijnen, of is het gewoon een risico op manipulatie? Sommige economen beargumenteren dat inzetten gebaseerd op niet-publieke informatie de nauwkeurigheid van de weergegeven kansen kunnen verhogen. Maar in de context van een Nobelprijs weegt de ethische vraag mogelijk zwaarder dan de marktwerking.
Voorbij de weddenschap: de impact van het onderzoek
Het openen van een onderzoek kan grote gevolgen hebben, niet alleen voor de Nobelprijs, maar ook voor het bredere domein van voorspellingsmarkten en weddenschappen op actuele gebeurtenissen. Het comité moet vaststellen of een acteur toegang heeft gekregen tot de resultaten vóór de officiële aankondiging (via een interne bron of hacking) en of dit een schending van de interne regels van de Nobelprijs vormt.
Zelfs als Polymarket niet onder traditionele jurisdictie valt, kan de zaak leiden tot oproepen voor strengere regulering van deze markten, met name voor evenementen van politieke of diplomatieke betekenis.