Wat aanvankelijk leek op een vertrouwde dagelijkse werking in een brasserie in Utrecht, waar mensen met een beperking werken, is ontaard in een financieel drama. Het verhaal begint met een 52-jarige man, vroeger verantwoordelijke van de zaak, die ten prooi viel aan een gokverslaving voortgekomen uit de zoektocht naar kicks. Geconfronteerd met een oncontroleerbare obsessie zag hij in de financiën van het bedrijf de manier om aan zijn drang toe te geven.
Gokverslaving: wanneer afhankelijkheid crimineel wordt
Een gokverslaving is geen gewone ondeugd: ze vervormt de waarneming, vermenigvuldigt illegaal gedrag en kan zelfs de sterkste geesten ondermijnen. In dit concrete geval verduisterde de man meer dan 75.000 € door middel van herhaalde frauduleuze methodes: geld uit de kassa halen, misbruik maken van de bankkaart van het bedrijf, en zelfs manipulatie van klantenbetalingen via een betaalterminal die aan zijn eigen rekening was gekoppeld. Deze fraude ging door tot de werkgever een intern onderzoek liet uitvoeren, dat aan het licht bracht wat bijna ondenkbaar leek in een instelling die zich inzet voor sociale en professionele inclusie.
Voor de rechtbank van Utrecht erkende de beklaagde dat het zijn verslaving was die hem tot deze daden had aangezet.
Cruks, therapie en poging tot verlossing
Hij beperkte zich niet tot een eenvoudig mea culpa: de man schreef zich in bij het Cruks-register, het Nederlandse systeem dat gokverslaafden uitsluit van legale casino’s. Hij engageerde zich ook in een terugbetalingsplan voor zijn schulden, al verloopt zijn weg naar rehabilitatie niet zonder hobbels. Zelfs na het bekennen van zijn daden viel hij opnieuw in illegaal gedrag, onder meer door particulieren te bedriegen met valse wijnverkopen via de website Marktplaats. Gelukkig werden al deze slachtoffers vergoed.
De rechtbank tegenover de mens
De rechter die de zaak behandelde, koos voor een beslissing die blijk geeft van clementie. Een gevangenisstraf zou zeker gerechtvaardigd zijn, maar hij oordeelde dat de maatschappij meer baat heeft bij het feit dat de man kan werken en zijn fouten rechtzetten. Hij werd daarom veroordeeld tot een straf van 240 uur onbetaald werk, waarvan de helft voorwaardelijk is. Deze menselijke keuze steunt op de overtuiging dat genezing eerder via maatschappelijke verantwoordelijkheid dan via opsluiting verloopt.
Wanneer men zich buigt over de nationale statistieken, merkt men dat gevallen zoals dit niet geïsoleerd zijn. Gokverslaving treft ongeveer 79.000 Nederlanders, een cijfer dat hoger ligt dan het aantal mensen dat samen lijdt aan alcohol- of drugsverslaving. Vooral jongeren blijken steeds kwetsbaarder.