Ksa en ZonMw lanceren een XXL-preventieprogramma

De strijd tegen gokverslaving bereikt een nieuwe fase in Nederland. De Kansspelautoriteit (Ksa) en de gezondheids­onderzoeksorganisatie ZonMw hebben een ambitieus plan aangekondigd: een investering van 21 miljoen euro als vervolg op het programma Preventie van gokverslaving.

Een groeiende uitdaging voor de volksgezondheid

Sinds de legalisering van online gokken in 2021 is het aantal spelers in Nederland sterk toegenomen. Met die groei zijn ook de risico’s op verslaving en problematisch gedrag vermenigvuldigd. ZonMw beschouwt de strijd tegen gokverslaving nu als een van de sociale prioriteiten.

Volgens Véronique Timmerhuis, algemeen directeur van ZonMw:

“Het is goed dat dit programma gericht op kansspelverslaving een vervolg krijgt. Er is nog veel kennisontwikkeling nodig om tot effectieve aanpakken te komen, en om die aanpakken goed te laten landen in de praktijk. ZonMw kan ook expertise inbrengen vanuit andere ggz-domeinen en zo een goede verbindende rol spelen. Stap voor stap werken we aan kennis om de mensen met een verslaving in de toekomst beter te helpen.”

Michel Groothuizen, voorzitter van de Ksa:

“De bescherming van spelers is een belangrijke prioriteit voor de Ksa. Door dit programma verder te vervolgen slaan we de handen ineen om meer noodzakelijke kennis over dit onderwerp te vergaren, zodat we gokschade zoveel mogelijk voorkomen.”

Gokverslaving: een probleem met vele gezichten

Gokverslaving beperkt zich niet tot geldverlies. Ze gaat vaak gepaard met depressie, middelenmisbruik, sociale problemen en zelfs suïcidale neigingen. De financiële gevolgen kunnen spelers in de schulden storten, wat familiale spanningen en sociaal isolement met zich meebrengt.

Het nieuwe programma wil de problematiek dan ook vanuit een globale invalshoek aanpakken: risicofactoren begrijpen, schade voorkomen, toegang tot hulp verbeteren en een echte kennisinfrastructuur opzetten.

Vijf structurele onderzoekslijnen

De kern van het programma steunt op vijf pijlers:

1. Kwetsbare spelers en speelgedrag – beter begrijpen wie het meest blootgesteld is en waarom.
2. Voorspelling en vroege preventie – waarschuwingssignalen snel identificeren.
3. Klinische praktijk – aangepaste diagnostiek-, interventie- en behandelingsinstrumenten ontwikkelen.
4. Ervaringsdeskundigheid en participatie – getuigenissen en actieve betrokkenheid van betrokkenen integreren.
5. Kennisinfrastructuur – een databank en netwerk creëren om resultaten en goede praktijken te delen.

Deze aanpak, die medische wetenschap, psychologie, praktijkexpertise en de stem van de gebruikers combineert, wil de antwoorden doeltreffender en toegankelijker maken.

Gerichte en duurzame financiering

Vanaf 2025 wordt een eerste subsidieronde geopend. Die zal de financiering mogelijk maken van drie grote thematische consortia, gespreid over meerdere jaren. Tegelijkertijd zal ZonMw jonge onderzoekers en praktijkprofessionals ondersteunen om innovatie te stimuleren.

Er is ook een budget voorzien om dringende vragen vanuit de Ksa te behandelen, die kunnen worden omgezet in specifieke projectoproepen. Deze flexibiliteit maakt het mogelijk snel in te spelen op marktontwikkelingen en nieuwe speelgedragingen.

De financiering van dit initiatief rust niet op de belastingbetaler: ze komt uit het Fonds preventie verslavingen, dat wordt gespijsd door een heffing rechtstreeks bij gokexploitanten. Dit mechanisme garandeert dat een deel van het gokgeld gebruikt wordt om de negatieve effecten ervan te beperken.

Een continuïteit na de eerste stappen vooruit

Dit programma is niet nieuw in 2025. Een eerste editie werd gelanceerd in 2022, naar aanleiding van de opening van de online markt. Sindsdien zijn er meerdere projecten ontstaan: wetenschappelijke studies, samenwerkingen tussen zorgcentra en internationale conferenties.

In 2024 en 2025 zijn de resultaten voorgesteld tijdens het congres Current Advances in Gambling Research, georganiseerd in Amsterdam met ZonMw. De eerste conclusies zullen in de komende maanden verspreid worden via publicaties, nieuwsbrieven en professionele netwerken.

Op weg naar betere hulp morgen

Uiteindelijk is de ambitie duidelijk: dat iedereen die geconfronteerd wordt met gokproblemen sneller en beter kan rekenen op doeltreffende steun. Door onderzoek, preventie, behandeling en ervaringsdeskundigheid te verbinden, wil het programma een model uitbouwen dat tegen 2030 de gokgerelateerde schade aanzienlijk vermindert.

De weg is lang, maar de massale investering, de mobilisatie van onderzoekers en de uitgesproken politieke wil doen een duurzame koerswijziging vermoeden.