De Nederlandse regering is gevallen: Wat zijn de implicaties voor het gokbeleid?

De Nederlandse politieke partij PVV heeft zich teruggetrokken uit de coalitie. PVV-leider Geert Wilders ontvangt onmiddellijk een golf van kritiek.

Wat was de reden voor deze val?

Wilders wilde zekerheid verkrijgen om zijn asielplannen te realiseren, omdat hij de kiezers de strengste asielpolitiek ooit had beloofd. Maar hij slaagde er niet in om de handtekening van de coalitiepartners te verkrijgen en trok daarom de steun voor deze regering in. De coalitieleiders beschuldigen hem ervan een politiek spel te spelen en het kabinet ten val te hebben willen brengen.

Maar wat brengen deze complicaties eigenlijk teweeg op het vlak van gokbeleid en kansspelbelasting?

Wat zijn de gevolgen?

Nu de PVV zich terugtrekt en premier Dick Schoof zijn ontslag aan de Koning heeft aangeboden, moeten er nieuwe verkiezingen worden gehouden. Deze situatie is een herhaling van wat er in 2023 gebeurde.

Het kabinet-Rutte IV viel op 2 juli en het ontslag werd aangeboden op 7 juli. Op 22 november 2023 werden in Nederland nieuwe verkiezingen gehouden om een nieuw parlement te vormen. In de tussenliggende periode bleef het vorige kabinet in functie tot het volgende kabinet (van premier Schoof) op 2 juli 2024 werd beëdigd. In functie blijven betekent dat een land blijft bestuurd worden, maar dat de hoogste prioriteiten naar voren worden geschoven.

Bij nieuwe verkiezingen treedt het demissionaire effect in

Wanneer nieuwe verkiezingen onvermijdelijk lijken, treedt het demissionaire effect automatisch in werking. Onder andere Teun Struycken (Rechtsbescherming) en Tjebbe van Oostenbruggen (Financiën) behouden dan voorlopig hun verantwoordelijkheden.

Ze kunnen echter hun oorspronkelijke plannen niet meer uitvoeren. De vaste Kamercommissies moeten beslissen of de betreffende documenten en rapporten als politiek gevoelig (en dus controversieel) worden beschouwd. Als dat zo is, wordt het betreffende onderwerp tijdelijk opgeschort tot de nieuwe regering aantreedt. Die beslist dan hoe verder te gaan, op basis van haar eigen visie.

Wat zijn de gevolgen voor het gokbeleid en de kansspelbelasting?

In februari deelde staatssecretaris Struycken zijn visie op het gokbeleid, waarin hij aandacht vroeg voor de volgende kwesties: risicovol gokken vanaf 21 jaar, overkoepelende limiet en beperkingen op reclame.

Maar de val van de regering kan ook gevolgen hebben binnen het gokdossier, omdat de staatssecretaris deze maatregelen in de komende jaren wilde doorvoeren. De vaste commissie voor Justitie en Veiligheid beslist of de beleidsreactie als controversieel wordt beschouwd.

Maar als we het hebben over de kansspelbelasting, dan maakt de belastingverhoging deel uit van het reeds goedgekeurde belastingplan waarop het demissionaire effect geen invloed meer kan uitoefenen. Als er echter een nieuwe regering is gevormd, kunnen deze plannen worden herzien en mogelijk worden aangepast.

Woordvoerster Birgit de Bruin van het Ministerie van Justitie en Veiligheid gaf de volgende verklaring:

“Wat een kabinetsval betekent voor gokken is nog niet bekend. Meer duidelijkheid zal waarschijnlijk in de komende weken komen, wanneer de Tweede Kamer heeft gestemd over welke onderwerpen als controversieel worden verklaard.”

Enige visie voor de nabije toekomst

De meningen verschillen over hoe het nu verder moet:

Voormalig Kamerlid Bert Bakker verwacht dat de staatssecretaris verder kan met zijn plannen. Volgens hem moeten de voorstellen die hij voorbereidt dan worden voorgelegd aan de markt, en dan spreken we al over 2026. Hij stelt dat het zal afhangen van de voortgang van de onderhandelingen over een nieuw kabinet, maar Bert Bakker twijfelt eigenlijk niet aan de steun die Struycken al heeft ontvangen voor zijn voorstellen.

Gaming-advocaat Justin Franssen van Franssen Tolboom Advocaten heeft al ruime ervaring opgebouwd met de gevaren van het kabinet. Hij stelt dat een kabinetsval altijd gepaard gaat met onvermijdelijke vertragingen, zelfs wanneer een dossier niet als controversieel wordt beschouwd. Hij ziet de geplande verhoging van de kansspelbelasting vanaf 1 januari 2026 als een waarschijnlijke feitelijkheid, omdat er te weinig tijd zou zijn om deze te stoppen en het al in de rijksbegroting is opgenomen.

Voorzitter Björn Fuchs van de branchevereniging VNLOK (Vergunde Nederlandse Online Kansspelaanbieders) vindt het te vroeg om conclusies te trekken. Pas wanneer duidelijk wordt wat de gevolgen hiervan zijn voor de gokmarkt, moet er uitgebreider worden gereageerd. Hij benadrukt wel dat VNLOK graag ziet dat beleidsmakers en overheidsfunctionarissen zorgvuldige en evenredige stappen zetten met betrekking tot het gokdossier.

Weinig kans dat plannen rond kansspelbelasting worden teruggedraaid

Gevraagd om een reactie, antwoordde iGaming-consultant Willem van Oord, tevens organisator van de “Gaming in Holland”-evenementen:

“Ik had stiekem gehoopt dat de tweede verhoging van de kansspelbelasting per 1 januari 2026 nog zou kunnen worden teruggedraaid. Sommige Kamerleden leken na gesprekken met gokaanbieders open te staan. Maar dan zou deze aanpassing van de begrotingsplannen op relatief korte termijn moeten worden ingezet. Ik hoop dat ik ongelijk heb, maar ik zie dat nu eigenlijk niet meer gebeuren. Daarom denk ik dat vooral de landgebonden sector een zwaar jaar tegemoet gaat.”

Hij verwacht niet dat de plannen van Struycken veel zullen veranderen. Hij zegt zich bewust te zijn van de steun die zijn voorstellen hebben gekregen in de Tweede Kamer. Wel voorziet hij een mogelijke vertraging, maar de kabinetsval zal hier niet veel invloed op hebben.

Niels Meloen van Borgen Tax (belastingadvieskantoor):

“Het Belastingplan 2025 omvat zowel de verhoging van 30,5% naar 34,2% vanaf 2025 als de verhoging van 34,2% naar 37,8% vanaf 2026. Dit wetsvoorstel is aangenomen door zowel de Tweede Kamer als de Eerste Kamer, wat betekent dat de verhoging van het kansspelbelastingtarief vanaf 2026 wettelijk is vastgesteld. Dit betekent dat de tariefsverhoging automatisch wordt doorgevoerd en dat er geen aanvullende wetgeving of goedkeuring voor nodig is. Ik verwacht dat de demissionaire status van het kabinet het moeilijker zal maken om de tariefsverhoging tegen te houden dan dat het in de praktijk zal helpen. Een aangenomen wet wijzigen vereist immers een nieuw wetsvoorstel dat moet worden goedgekeurd door zowel de Tweede Kamer als de Eerste Kamer. De demissionaire status van het kabinet maakt het minder waarschijnlijk dat deze wetgeving op korte termijn wordt aangepast.”Zoals het er nu voor staat, zal de geplande verhoging van de kansspelbelasting hoogstwaarschijnlijk niet worden aangepast.