UKGC: Het schandaal rond de loterijlicentie voor de rechtbank

De UKGC staat voor het Hooggerechtshof van Londen in een explosieve zaak. Mediamagnaat Richard Desmond betwist de toekenning van de nationale loterijlicentie aan Allwyn, een beslissing die vragen oproept over transparantie, bestuur en rechtvaardigheid.

Wanneer een autoriteit onder druk komt te staan

In oktober 2025 gaat het doek op voor een van de meest gevolgde rechtszaken in de Britse goksector. Aan de ene kant de Gambling Commission (UKGC), bewaker van de gokregulering; aan de andere kant mediamagnaat Richard Desmond, die de toekenning van de nationale loterijlicentie aan het bedrijf Allwyn aanvecht. Meer dan een louter commercieel geschil, stelt deze zaak een fundamentele vraag: kan men voor een hogere rechtbank beslissingen van een publieke regulator aanvechten in een domein waar financiële belangen en algemeen belang elkaar kruisen?

Dit juridische gevecht zou het evenwicht kunnen herschrijven tussen de bevoegdheid om openbare concessies toe te kennen en de rechterlijke controle daarop. En mocht Desmond gelijk krijgen, dan zou de rekening kunnen neerkomen bij de fondsen die bedoeld zijn voor goede doelen (gefinancierd door de loterijopbrengsten).

Een licentie in het oog van de storm

Sinds haar oprichting werd de Britse nationale loterij uitgebaat door Camelot. In 2022, na een aanbesteding voor een nieuwe concessie van tien jaar, werd het Tsjechische bedrijf Allwyn geselecteerd. Voor het eerst veranderde het historische monopolie van handen. Maar deze overgang, verre van unaniem, veroorzaakte heel wat protest.

Richard Desmond, eigenaar van Northern & Shell en The New Lottery Company, aanvaardt de beslissing niet. Hij stelt dat de toekenningsprocedure aan transparantie ontbrak: niet bekendgemaakte criteria, geen feedback in de eerste selectieronde, niet-behandelde belangenconflicten, en contractuele wijzigingen na de toekenning. Aanvankelijk eiste hij tot £1,3 miljard schadevergoeding, maar hij verlaagde zijn eis tot ongeveer £200 miljoen nadat hij een schikkingsvoorstel van £10 miljoen had afgewezen.

Desmond schat zijn gemaakte kosten voor het indienen van het dossier op £17,5 miljoen.

Exploderende kosten en een blunder met documenten

Het Hooggerechtshof van Londen is nu bevoegd voor de zaak. Volgens waarnemers zal het hoofdproces verschillende weken duren. De inzet is niet enkel privé: als er een veroordeling volgt, zou de schadevergoeding mogelijk moeten komen uit het National Lottery Distribution Fund (NLDF), het mechanisme dat de inkomsten uit loterijbiljetten herverdeelt naar liefdadigheid, sport, cultuur en lokale verenigingen.

De voorbereiding van het proces is al duur uitgevallen. De UKGC zag haar loterijkosten bijna verdubbelen: van £14,4 miljoen naar £28,8 miljoen in één jaar. De juridische kosten alleen stegen van £400.000 naar £13,4 miljoen.

Nog pijnlijker: de Commissie heeft per ongeluk meer dan 4.000 interne documenten doorgestuurd naar Desmonds juridische team. In een uitspraak stelde rechter Jefford dat, volgens de gebruikelijke standaard, het niet duidelijk was dat de documenten per vergissing waren vrijgegeven, wat betekent dat Desmond ze in zijn dossier mag gebruiken.

De strategie van Desmond

Desmonds advocaten betwisten de geldigheid van de hele aanbesteding. Ze beweren dat de UKGC niet-aangekondigde criteria heeft toegepast, TNLC verhinderde zijn dossier aan te passen door gebrek aan feedback, en belangenconflicten ongemoeid liet. Ze wijzen ook op banden tussen Allwyn en Russische bedrijven (onder andere joint ventures met Gazprom). De UKGC achtte die banden irrelevant, maar er volgden snel parlementaire controverses.

Een ander centraal punt: de contractuele wijzigingen na de toekenning. Volgens Desmond hadden die moeten leiden tot een nieuwe aanbesteding. Hij eist dan ook compensatie voor de winst die hij had kunnen realiseren.

De verdediging van de UKGC (en van Allwyn)

De regulator verdedigt de integriteit van zijn proces. Hij stelt dat Desmonds voorstel onrealistisch was en zeer laag scoorde op basis van strikte criteria. Ook zouden de contractuele wijzigingen toegelaten zijn binnen de bestaande clausules en geen nieuwe aanbesteding vereisen. Allwyn schaart zich achter de verdediging en benadrukt dat haar reputatie op het spel staat als een rechtbank haar overwinning ongeldig verklaart.

Wat kunnen de rechters beslissen?

1. Volledige afwijzing van Desmonds eis: de rechtbank oordeelt dat de Commissie correct handelde, dat de contractuele aanpassingen conform de regels waren, en weigert schadevergoeding.
2. Gedeeltelijke overwinning voor Desmond: de rechter erkent procedurefouten of een gebrek aan transparantie, maar beperkt het bedrag van de compensatie.
3. Nietigverklaring of heropening van de aanbesteding: de meest ingrijpende uitkomst, waarbij de rechtbank de toekenning aan Allwyn zou annuleren en een nieuwe competitie oplegt.

Regulering, transparantie en vertrouwen

Deze rechtszaak beperkt zich niet tot een geschil tussen een miljardair en een autoriteit. Ze belicht de voortdurende spanning tussen de autonomie van een regulator en de rechterlijke controle, tussen efficiëntie bij het toekennen van concessies en de verplichting tot transparantie. Kunnen we aanvaarden dat beslissingen met vage contouren onbetwist blijven? De rechters zullen moeten oordelen over wat voorzien was, wat er is gebeurd en wat er had moeten gebeuren.