Privatisering van de Nederlandse Loterij blijkt een onrealistisch plan

Staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen heeft verklaard dat het privatiseren van de Nederlandse Loterij onmogelijk is. De geplande hervormingen in het kansspelbeleid maken dit plan onhaalbaar. De overheid mag de Nederlandse Loterij niet verkopen om vervolgens de wetgeving zo aan te passen dat de waarde van het bedrijf wordt ondermijnd.

Commissiedebat over staatsdeelnemingen

Afgelopen donderdagochtend stond het commissiedebat over staatsdeelnemingen op de agenda van de vaste commissie voor Financiën. Zes commissieleden kregen elk vier minuten de tijd om vragen te stellen aan minister van Financiën Eelco Heinen en staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen.

Meningen verdeeld

Verschillende Kamerleden spraken zich ook uit over de rol van de overheid als aanbieder van kansspelen, met betrekking tot Holland Casino en de Nederlandse Loterij. Er zijn meningen die stellen dat de overheid zich moet terugtrekken uit deze markt. Ook over het privatiseren van de loterij liepen de meningen uiteen.

Staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen benadrukte dat hij verantwoordelijk is voor het aandeelhouderschap, niet voor het kansspelbeleid. Toch kreeg hij herhaaldelijk dezelfde vraag: waarom is privatisering van de loterij niet overwogen?

Het was VVD-lid Aukje De Vries die op haar beurt wees op onderzoeken waaruit blijkt dat privatisering mogelijk is, mits men blijft zorgen voor optimale consumentenbescherming via wetgeving. De staatssecretaris stelt dat hij het advies volgt uit het nieuwe kansspelbeleid van Teun Struycken.

Struyckens beleid gaf aan dat het beter is de markt te laten zoals die is. Door de huidige marktstructuur te behouden en te focussen op betere regulering van de online kansspelmarkt, kunnen prioriteiten worden gesteld. Wijzigingen in de wet om verkoop van de Nederlandse Loterij mogelijk te maken, zouden die prioriteit ondermijnen.

Verandering in kansspelbeleid belangrijke factor

De meningen blijven verdeeld over het onderwerp privatisering, maar er is volgens de staatssecretaris nog een belangrijk aandachtspunt. Namelijk de verandering in het kansspelbeleid.

Het vervolgens wijzigen van de wetgeving na de verkoop van het staatsaandeel kan invloed hebben op de waardering van het bedrijf, iets dat wettelijk onaanvaardbaar is en ook ongehoord in de zakenwereld.

Staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen:

“(…) Dus nu de Nederlandse Loterij verkopen en dan sleutelen aan het verdienmodel terwijl je al weet dat je dat gaat doen. Met alle respect, dat is in het bedrijfsleven gewoon niet acceptabel. Als je weet van effecten op een onderneming die zeer negatief zijn en de prijs van het bedrijf kunnen beïnvloeden, dan moet je daar transparant over zijn. Dat komt ook de verkoopwaarde niet ten goede.”

Kritiek van De Vries om gokreclames

Kamerlid Aukje De Vries uitte kritiek door te wijzen op eerdere debatten waarin Holland Casino en vooral TOTO vaak aan bod kwamen vanwege hun gokreclames. Volgens haar past dit niet bij het imago van de Nederlandse Loterij als, zoals zij het stelt, het braafste jongetje van de klas.

De staatssecretaris antwoordde dat dit imago nog steeds mogelijk is, ook al zijn er fouten gemaakt binnen de organisatie.

Staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen:

“Ook als je het braafste jongetje van de klas bent, betekent dat niet dat je altijd een tien haalt.”

Volgens de staatssecretaris helpt overheidsparticipatie in een gokbedrijf om beter toezicht te houden op naleving van de regels. Henk de Vree (PVV) reageerde sarcastisch op deze uitspraak. Hij vroeg zich af of het ministerie dan ook een wietplantage moest oprichten om drugsverslaafden beter te kunnen controleren.

Verbod op ongerichte reclame bij online casino’s

De staatssecretaris liet de Kamerleden weten dat er vanaf 1 juli actie ondernomen zal worden met een verbod op ongerichte reclame voor online casino’s.

Staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen:

“Met betrekking tot die reclame zijn we het er recent over eens geworden dat er vanaf 1 juli 2025 een verbod komt op ongerichte reclame voor online kansspelaanbieders. Niet meer in de krant, niet op tv, niet op sport en evenementen. Nou, dat leidt ergens toe en we gaan die effecten volgen.”

Henk de Vree vroeg zich af of dan ook de “Sterreclames” zullen verdwijnen? Hij doelde op reclames voor fysieke aanbieders en loterijen. Maar reclames voor online gokken op televisie zijn al verboden sinds 1 juli 2023.

Besluit om niet te privatiseren is niet definitief

Tijdens het commissiedebat over staatsdeelnemingen verklaarde de staatssecretaris dat het besluit om de Nederlandse Loterij niet te privatiseren, niet definitief is.

Op dit moment is er gekozen om dit zeker niet te overwegen. Maar aangezien staatsdeelnemingen periodiek worden geëvalueerd, kan dit in de toekomst veranderen.

De staatssecretaris zegt vertrouwen te hebben in het functioneren van de Nederlandse Loterij, ook met het hogere kansspelbelastingtarief. De gevolgen daarvan moeten goed worden gemonitord. Maar de eerste taak is het aanpassen van het kansspelbeleid en kijken welk effect dat heeft.

Staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen:

“Ik zeg heel bewust: nu niet privatiseren. (…) Op dit moment zitten we gewoon in een omgeving waarin vooral op het online vlak gewoon heel veel problemen zijn. Ik vind dat we nu eerst moeten zorgen dat we die problemen oplossen voordat we een stap zetten om een goed functionerende staatsdeelneming in private handen te leggen.”