Gokverslaving en verduistering: het schandaal bij de NMBS
•
24 mei 2025 •
Reading time: 2 minutes Een fraudezaak schokt de NMBS en het museum Train World in Schaarbeek. Een medewerkster, die kampte met een gokverslaving, verduisterde meer dan een miljoen euro over meerdere jaren. Deze situatie legt zwakheden bloot in de interne controles van de instelling en wijst op de gevaren van verslaving.
Een grootschalige fraude
Tussen 2016 en 2021 organiseerde een medewerkster van de boekhoudafdeling van de vzw Train World (het treinmuseum van de NMBS in Schaarbeek) een fraude door valse facturen op te stellen voor nooit geleverde diensten, zoals schoonmaak of communicatie. De fondsen, in totaal 1,06 miljoen euro, werden overgeschreven naar haar eigen bankrekening.
De fraude werd pas ontdekt na haar pensionering, bij de afsluiting van het boekjaar 2020. Ze gaf toen haar gokverslaving toe en uitte haar schaamte:
“Ik ben er dus niet rijk van geworden, integendeel,” verklaarde ze.
De medewerkster wees op het gebrek aan toezicht in haar functie:
“Maar al die jaren heeft niemand mij gecontroleerd. Vindt u dat normaal? Ik kon zelf de facturen opstellen, controleren, goedkeuren en ondertekenen. Ik was verantwoordelijk van A tot Z,” legde ze uit.
Hierdoor kon de fraude vijf jaar lang onopgemerkt blijven.
“Het museum had elk jaar ongeveer één miljoen euro aan werkingskosten. Vijf jaar lang ging het dus om 200.000 euro aan valse facturen per jaar. Een vijfde van het budget. En niemand merkte iets. Vindt u dat normaal?”
Reacties en genomen maatregelen
Na de ontdekking van de fraude dienden de NMBS en Train World in april 2021 een klacht in. De ex-medewerkster werd in maart 2023 veroordeeld tot terugbetaling van het verduisterde bedrag.
“Een deel [van het bedrag] is inmiddels al teruggevorderd,” verklaarde het bedrijf.
De NMBS heeft ook haar interne controles versterkt en nagenoeg al haar dochterondernemingen, waaronder de vzw Train World, geïntegreerd.
De gevaren van gokverslaving: een vernietigende spiraal
Deze zaak illustreert op tragische wijze de gevolgen van gokverslaving, een vaak onderschatte maar verwoestende stoornis. Achter de kille cijfers van een financiële fraude schuilt een veel donkerdere psychologische realiteit: die van een persoon die de controle verliest, gevangen in een spiraal van schulden, leugens en isolement.Volgens experts is pathologisch gokken een gedragsverslaving die vergelijkbaar is met verslaving aan middelen: het activeert dezelfde neurologische circuits van genot en beloning. Geleidelijk aan verliest de speler het vermogen om weerstand te bieden aan de drang om te spelen, zelfs wanneer hij of zij beseft dat dit zijn of haar professionele, sociale en familiale situatie in gevaar brengt. Dit fenomeen wordt erkend als een psychische stoornis door de Wereldgezondheidsorganisatie.