Politiek spel rond Finse gokautomaten: wie wint er echt?
De regering van premier Petteri Orpo bereidt een grote hervorming van de Finse gokmarkt voor. Het belangrijkste punt: het monopolie van Veikkaus wordt doorbroken. Buitenlandse gokbedrijven mogen vanaf 2027 legaal opereren op de Finse markt, mits ze een licentie hebben.
Met die licentie kunnen ze casinospellen en sportweddenschappen aanbieden en promoten. Toch blijft Veikkaus alleenheerser op een aantal terreinen, zoals de Lotto en de speelautomaten die in supermarkten en kiosken staan.
Deskundigen adviseren maar politiek kiest anders
Al in het voorjaar van 2025 lag er een wetsvoorstel klaar. Sindsdien hebben commissies en experts zich over de plannen gebogen. Tientallen adviezen volgden.
Vooral de speelautomaten zorgden voor verhitte discussies. Onderzoekers en het ministerie van Volksgezondheid stelden dat de machines uit openbare ruimtes moesten verdwijnen. Zij wilden dat gokkers alleen nog konden spelen in speciale, streng gecontroleerde zalen.
De regering besloot anders. Veikkaus mag de automaten gewoon in winkels, cafés en kiosken laten staan. Winkeliers ontvangen provisie als zij de apparaten een plek geven.
Onderzoek toont risico’s van speelautomaten in arme wijken
Finnen verliezen jaarlijks zo’n 100 miljoen euro aan de apparaten. Studies laten zien dat mensen met een lager inkomen het meest verspelen. Ook staan de machines opvallend vaak in buurten waar bewoners minder verdienen.
Tijdens de coronapandemie gingen de automaten dicht en schakelden veel spelers over op online gokken. Sindsdien daalt de omzet uit de apparaten, mede door verplichte identificatie bij gebruik. Toch ziet de regering geen reden om ze te verplaatsen.
Finland wijkt af van buurlanden Zweden en Noorwegen
In geen enkel Europees land staan speelautomaten zo zichtbaar als in Finland. In Zweden en Noorwegen is het aantal automaten ongeveer de helft en is de regulering strenger. Daar moeten spelers veel vaker naar aparte gokhallen.
Volgens experts had Finland een kans om hetzelfde te doen. Hun advies luidde dat strengere regels beter zouden beschermen tegen gokschade. Toch koos de regering voor behoud van de huidige situatie.
Nieuwe toezichthouder gaat licenties bewaken
Naast het toestaan van buitenlandse aanbieders verandert er meer. Veikkaus hoeft in de toekomst niet volledig in handen van de staat te blijven. De regering houdt wel altijd een meerderheid van de aandelen.
Verder komt er een nieuwe toezichthouder: de Lupa- ja valvontavirasto. Dit orgaan moet vanaf 2027 de nieuwe gokbedrijven controleren. Het kijkt of ze zich aan de wet houden en zich niet misdragen met reclame of bonussen. De kosten voor toezicht moeten grotendeels door de bedrijven zelf worden betaald.Veikkaus kondigde eerder wel drastische maatregelen aan om de veiligheid van spelers te vergroten.