Nationale Loterij: reclame en bonussen onder hoogspanning
•
15 dec 2025 •
Reading time: 4 minutes In België is reclame voor kansspelen meer dan een louter marketingthema. De afgelopen maanden hebben de regels rond reclame de autoriteiten tegenover elkaar geplaatst rond een centrale vraag: moet de Nationale Loterij een voorkeursbehandeling krijgen ten opzichte van andere kansspelen?
Reclame voor kansspelen ter discussie
Sinds enkele jaren heeft België de regels voor reclame voor kansspelen aangescherpt, onder meer via een koninklijk besluit dat in 2023 in werking trad en dat elke vorm van aanzettende communicatie rond kansspelen (spots, affiches, sociale media, enz.) drastisch wil beperken. Het uitgesproken doel is duidelijk: burgers beschermen, onnodige blootstelling vermijden en de risico’s op verslaving en overmatig spelgedrag verminderen.
In dit kader werd reclame voor kansspelen — met de opmerkelijke uitzondering van bepaalde activiteiten van de Nationale Loterij — sterk ingeperkt. Sommige promotievormen zijn voortaan verboden, zoals televisie- of digitale reclame zodra die een kwetsbaar publiek kan bereiken, of het gebruik van gepersonaliseerde boodschappen of bekende stemmen om aan te zetten tot spelen.
Op 11 december 2025 heeft het Belgische Grondwettelijk Hof een langverwacht arrest uitgesproken over verschillende maatregelen die werden ingevoerd door de wet van 18 februari 2024 betreffende kansspelen, waaronder reclame, de minimumleeftijd (die naar 21 jaar zou worden opgetrokken) en het verbod op bonussen.
De meeste nieuwe bepalingen werden conform bevonden, maar het Hof wees op een discriminatie in de toepassing van bepaalde regels ten aanzien van de spellen van de Nationale Loterij. Het stelde vast dat sommige online spellen die door de Loterij worden aangeboden ontsnappen aan beschermingsmaatregelen die gelden voor alle andere kansspelaanbieders, wat een ongelijke situatie creëert die indruist tegen het gelijkheidsbeginsel voor de wet.
Met andere woorden: de wetgever heeft beschermende regels ingevoerd (minimumleeftijd, reclame, bonussen), maar zonder deze uniform toe te passen op alle digitale producten van de Nationale Loterij. Het Hof beschouwt dit als discriminerend en vraagt het Parlement om deze ongelijkheid tegen 31 december 2026 te corrigeren.
Het arrest schrapt deze maatregelen niet onmiddellijk, maar legt wel een politieke en juridische verplichting op om de regels voor alle actoren op hetzelfde niveau te brengen. Dit zou er op termijn toe kunnen leiden dat de Nationale Loterij zich moet schikken naar dezelfde beperkingen als een private operator of een online gokplatform.
Wat onderscheidt de Nationale Loterij?
De Nationale Loterij is een bijzondere instelling. Als overheidsinstelling onder toezicht van de Belgische staat organiseert zij al decennialang loterijen, trekkingsspelen, instantspelen en wedstrijden binnen een strikt wettelijk kader waarbij de opbrengsten worden doorgestort naar publieke en sociale doelen.
Traditioneel worden de producten van de Loterij gezien als minder agressief of minder “verslavend” dan andere kansspelen, wat vaak als rechtvaardiging heeft gediend voor hun aparte juridische behandeling. De CEO van de instelling heeft zelf verklaard dat regulering noodzakelijk is, maar dat de spellen van de Loterij minder risico’s inhouden op het vlak van verslaving.
Toch wijzen juridische en doctrinaire critici op een paradox: sommige spellen van de Loterij lijken sterk op online spellen die door private operatoren worden beheerd, wat vragen oproept over de regelgevende coherentie en de eerlijke concurrentie.
Welke inzet voor spelers en de samenleving?
De debatten rond reclame voor kansspelen beperken zich niet tot commerciële of marketingkwesties. Ze raken aan diepgaande maatschappelijke vragen: de bescherming van kwetsbare personen, de preventie van verslaving en de verantwoordelijkheid van publieke en private actoren bij het verspreiden van boodschappen die gedrag kunnen beïnvloeden.
Sommige experts menen dat een totaalverbod het meest doeltreffende middel is om de bevolking te beschermen tegen de risico’s van kansspelen, terwijl anderen benadrukken dat het informeren van spelers over legale en veilige aanbiedingen essentieel is om illegale sites te bestrijden. Andere Europese landen, zoals Italië of Spanje, hebben al zeer strikte verboden uitgeprobeerd.
In het Belgische geval maakt de bijzondere juridische situatie van de Nationale Loterij en haar publieke rol dit debat bijzonder delicaat, waarbij de bescherming van burgers, concurrentiebeginselen en economische vrijheden door elkaar lopen.
Wat zou er tegen 2026 kunnen veranderen
De bal ligt nu in het kamp van de Belgische wetgever. De beslissingen die vóór eind 2026 moeten worden genomen, zullen de vereisten van het Grondwettelijk Hof, de rechtszekerheid en de doelstellingen inzake volksgezondheid met elkaar moeten verzoenen.
Voor de spelers zou dit kunnen betekenen dat reclame minder alomtegenwoordig en verantwoordelijker wordt, ongeacht de betrokken operator. Voor de Nationale Loterij zou dit het einde kunnen betekenen van een bijzonder juridisch regime waarvan het bestaan nu wordt betwist op basis van de grondwettelijke beginselen van gelijkheid en niet-discriminatie.
De komende maanden beloven beslissend te worden voor de toekomst van kansspelen en hun reclame in België — een debat dat, verre van afgerond, raakt aan de kern van zowel individuele vrijheden als collectieve bescherming.