Ozempic: hoop in de strijd tegen gokverslaving

Ozempic, al populair als behandeling tegen diabetes en obesitas, blijkt onverwacht potentieel te hebben: het zou ook kunnen werken tegen verslavingsstoornissen, waaronder gokverslaving. Amerikaanse onderzoekers wijzen op een meetbaar gunstig effect en openen zo nieuwe therapeutische perspectieven.

Aanvankelijk op de markt gebracht als behandeling voor type 2-diabetes, kreeg Ozempic vooral bekendheid door de spectaculaire effecten op gewichtsverlies. Door het nabootsen van een hormoon genaamd GLP-1 werkt dit geneesmiddel op de stofwisseling, regelt het de bloedsuikerspiegel en vermindert het de eetlust. Het verzadigingsgevoel treedt sneller op, de calorie-inname daalt en de weegschaal zakt.

Maar recent suggereren verschillende studies dat de effecten verder reiken dan enkel gewichtsverlies. Volgens een publicatie op de website van Boston University zou Ozempic ook invloed kunnen hebben op verslavingsgedrag, waaronder gokverslaving.

Meetbare vermindering van verslavingsrisico

In een Amerikaanse studie over het gebruik van GLP-1-medicatie zoals Ozempic of Wegovy zagen onderzoekers een daling van 13% in het risico op verslavingsgedrag bij gebruikers. Hoewel dat cijfer nog moet bevestigd worden via gerichte klinische proeven, vormt het een eerste teken van effectiviteit op een terrein waar medicamenteuze oplossingen zeldzaam zijn.

Pietro Cottone, professor aan de Boston University Chobanian & Avedisian School of Medicine, legt uit:

“Wij zijn ervan overtuigd dat deze geneesmiddelen nuttig kunnen zijn tegen een breed scala aan verslavingsstoornissen.”

Hoe Ozempic werkt op het verslaafde brein

Een van de werkingsmechanismen is de modulatie van het beloningssysteem in de hersenen. Ozempic vermindert de dopamine-activiteit in hersengebieden die verbonden zijn met genot en motivatie, zoals het mesolimbisch systeem. Dat is precies het circuit dat de drang naar beloning voedt, of het nu om voedsel, drugs, alcohol of gokspelen gaat.

Volgens Valentina Sabino, professor in farmacologie en psychiatrie aan Boston University:

“Door het genotsgevoel dat aan bepaalde handelingen verbonden is te verlagen, vermindert Ozempic de aantrekkingskracht van risicovol gedrag.”

Haar collega Ivania Rizo vult aan:

“Het geneesmiddel werkt op dezelfde hersengebieden die betrokken zijn bij eetstoornissen, alcoholgebruik, gokken of zelfs dwangmatig winkelen. Dat zou het brede effect op verslavingen kunnen verklaren.”

Veel patiënten melden een afname van hun drang, niet alleen op het vlak van voeding, maar ook van gedrag. Die observaties zijn grotendeels anekdotisch, maar hebben geleid tot de opstart van strengere klinische onderzoeken.

Er lopen momenteel verschillende studies om de doeltreffendheid van semaglutide en andere GLP-1-agonisten te evalueren bij specifieke verslavingen zoals alcoholisme, druggebruik of pathologisch gokken.

Bijwerkingen die niet genegeerd mogen worden

Ondanks deze hoopvolle signalen roepen gezondheidsdeskundigen op tot voorzichtigheid. Bart Van der Schueren, endocrinoloog aan UZ Leuven, blijft sceptisch. In een interview met De Standaard herinnert hij eraan dat de bijwerkingen van Ozempic niet te onderschatten zijn:

“Er zijn veel klachten over misselijkheid, braken, diarree, gewrichtspijn… Het is te vroeg om dit middel al als behandeling voor verslaving te beschouwen.”

De studie gepubliceerd in Nature Medicine wijst ook op een verhoogd risico op maag- en darmklachten, lage bloeddruk en nierproblemen. De balans tussen voordelen en risico’s moet dus zorgvuldig worden geëvalueerd alvorens het gebruik buiten de officiële indicatie te veralgemenen.

Maar als de hypothese wordt bevestigd, zou Ozempic een keerpunt kunnen betekenen in de aanpak van gedragsverslavingen, waarvoor nog weinig echt doeltreffende behandelingen bestaan. In tegenstelling tot chemische afhankelijkheden (zoals tabak, alcohol of opioïden), zijn aandoeningen zoals dwangmatig gokken vaak verstoken van goedgekeurde medicamenteuze alternatieven.

Het vooruitzicht om rechtstreeks in te grijpen op de bron van de drang – het beloningssysteem van de hersenen – opent ongeziene perspectieven voor onderzoek. Maar die belofte zal eerst de toets van de tijd en van robuuste klinische gegevens moeten doorstaan.