Gokreclame verboden vanaf 1 juli 2023
In België zijn er op 1 juli 2023 ingrijpende wijzigingen ingevoerd met betrekking tot gokreclame. Om de bomen door het bos nog te zien, zetten we alle wijzigingen op een rijtje en geven we ook een overzicht van wat momenteel wel nog mogelijk is. Zo zijn er immers zaken die pas een verbod zullen krijgen op een later tijdstip.
Hoe is dit verbod eigenlijk op gang gekomen?
Mogelijks is het reclameverbod er gekomen onder druk van de nationale loterij. De krant “Het Laatste Nieuws” heeft een brief kunnen inkijken waaruit dit zou blijken. Volgens de krant zou de Nationale Loterij in ruil voor dit verbod akkoord gaan om 30 miljoen euro extra te betalen aan de staat.
Deze eis werd ontkend door de toenmalige minister van justitie en vicepremier Vincent van Quickenborne. Ook de nationale loterij zelf ontkent het zo bedoeld te hebben. Wel stellen ze dat hun monopolie de laatste jaren is aangetast door de opkomst van online kansspelen.
Vanaf 1 januari 2028 zal er zelfs een algemeen verbod op gokreclame van kracht zijn en de minimumleeftijd voor alle kansspelen wordt op 21 jaar gezet.
In een bericht op LinkedIn en Instagram noemde de minister de kansspelaanbieders gokmaffia, hoewel het verbod zich vooral richt op legale en vergunde online casino’s.
Reactie toenmalige minister van justitie en vicepremier Vincent van Quickenborne:
“We buigen niet voor de gokmaffia en leggen gokreclame aan banden. Al teveel families gingen ten onder aan gokken. 40% van de winst van gokbedrijven komt van mensen met gokproblemen. Dat moet stoppen. Met deze beslissing maken we een einde aan de verwoestende tsunami van gokreclame.”
In een bericht op de website van de federale overheidsdienst, legt de minister uit dat het plan om het gokverbod door te voeren doorgezet is, want zowel de Raad van State als de Europese Commissie hadden geen bezwaren.
Motivatie verbod gokreclame door justitie
Volgens het ministerie zouden problematische gokkers verantwoordelijk zijn voor 40% van de omzet van goksites. Dat zou blijken uit internationaal studies, hoewel die niet gelinkt worden aan ditzelfde bericht. Deze stelling komt ook niet overeen met diverse gokbedrijven die beweren momenteel ongeveer 3% van hun omzet te verdienen aan gokverslaafden. Datzelfde bericht beweert ook dat gokverslaafden gemiddeld 42% van hun inkomen zouden spenderen aan gokken. Voorts halen ze ook een onderzoek uit 2017 aan, zie hieronder.
Bericht website teamjustitie.be:
“De regering maakt zich ernstig zorgen over de gevolgen van de enorme hoeveelheden gokreclame waar we mee geconfronteerd worden, met name bij minderjarigen.
Uit wetenschappelijk onderzoek, bevestigd door een rapport van de Hoge Gezondheidsraad uit 2017, blijkt dat het beperken van de gokreclame een zeer effectieve preventieve maatregel is om gokverslaving tegen te gaan.”
Volgens justitie zouden 33% van de onderzochte intensieve gokkers zich laten overtuigen om te gokken na e-mails van gokbedrijven. Justitie stelt dat kwetsbare mensen het meest beïnvloedbaar zijn voor gokreclame. Namelijk net geen 30% van de werkzoekenden die niet gokken, zouden verklaard hebben dat gokreclame hen wel zou kunnen overtuigen om te beginnen gokken.
Volgens justitie zouden deze bevindingen een toename van het aantal gokverslaafden kunnen verklaren. Het aantal mensen dat zich vrijwillig in EPIS liet plaatsen, steeg sinds 2014 met 70%. Deze lijst is in het leven geroepen om mensen met gokproblemen, schulden te beschermen of zodat je een geliefde (partner, familielid) tegen zichzelf kan beschermen. Deze lijst geldt enkel voor legale aanbieders die over de nodige licentie beschikken en daardoor aangesloten zijn bij EPIS. Websites zonder licentie zijn illegaal aan de slag en leveren ook geen enkele inspanning om eventuele gokproblematiek tegen te gaan.
George-Louis Bouchez, de huidige voorzitter van de politieke partij MR is daarentegen juist een felle tegenstander van dit gokverbod.
Reactie George-Louis Bouchez op Twitter:
“De MR verzet zich volledig tegen het ontwerp voor een verbod op kansspelen. Dat is een buitensporige maatregel die bijvoorbeeld de sportsector in grote moeilijkheden gaat brengen. Moet het voetbal echt kapot in ons land?
De aandacht moet gaan naar mensen met een gokverslaving, die een kleine minderheid vertegenwoordigen. Door een gereglementeerde sector te liquideren, zullen die mensen naar platformen op het dark web gaan, zonder enige regelgeving. Deze puriteinse visie slaat nergens op. Het voorstel van de minister van Justitie is een heel slecht antwoord op een echte uitdaging waarvoor al maatregelen bestaan die kunnen worden verbeterd. De MR wil meer nuance!”
Niet elke partij was dus opgezet met dit plan.
Wat is er intussen allemaal verboden?
De volgende reclamevormen zijn sinds 1 juli 2023 in België verboden:
- Reclamespots op televisie, radio en in bioscoopzalen
- Advertenties en video-advertising op websites, digitale kanalen en sociale mediaplatformen
- Advertenties in tijdschriften of kranten
- Reclameaffiches op openbare plaatsen
- Gepersonaliseerde reclame via mail, post, berichtendiensten, sms of sociale media en alle reclamedrukwerk
Op die manier is bijna alle gokreclame in België verboden. Enkel wie actief op zoek gaat naar informatie over kansspelen en graag wil spelen zal nog gokreclame tegenkomen.
Wat is ondertussen nog toegelaten door de kansspelcommissie?
Momenteel zijn er nog mogelijkheden met betrekking tot sociale media en de sportsector, er is immers sprake van overgangsmaatregelen die we zo dadelijk verder zullen toelichten.
Wat mag er verder nog steeds?
- Naam en logo op gevel casino, speelhal of wedkantoor
- Reclame binnen casino, speelhal of wedkantoor
- Reclame op de eigen gokwebsite
- SEO met betrekking tot het zoeken naar aanbieders van kansspelen
Er mogen wel geen slogans, natuurlijke of fictieve personen meer gebruikt worden bij gokreclame. Het gebruik van personages uit de casinospelen zelf is eveneens verboden.
Het afbeelden van kleding of delen van een lichaam die niet tot herkenning van een persoon/personage leiden worden in principe geacht niet onder het verbod van artikel 17 te vallen.
De preventieve boodschap “Gokken kan verslavend zijn. Stop op tijd! Meer info op www.stopoptijd.be.” vervangt de boodschap “Gok met mate!” Deze boodschap alsook de leeftijdsindicatie moet bij elke reclame vermeld worden. Maar deze boodschap moet niet verplicht worden in het kader van sportsponsoring wanneer reclame expliciet beperkt wordt tot de vermelding van de merknaam en/of het logo (bv. op de gevels)
Reclame op de gevels
De aangebrachte reclame op de gevels van een gebouw waarin een kansspelinrichting gevestigd is, mag maximaal 30% van de totale geveloppervlakte in beslag niet nemen en niet meer dan 20 vierkante meter. Indien het bij de inrichting over meerdere gevels gaat, wordt het totaal van de gevels in rekening gebracht.
Reclame op raam of aan binnenkant van de kansspelinrichting zichtbaar van de buitenkant
Bijvoorbeeld op het venster of op 10 cm afstand van het venster, dat valt onder de toepassing van de regels inzake gevelreclame. Dit valt onder de oppervlakte die bedoeld wordt in artikel 7. Dezelfde regels zijn van toepassing voor vlaggen en uithangborden.
Afbeelden van logo, merknaam of beide op gevel
Dit is toegelaten. Er mogen wel geen afbeeldingen aan toegevoegd worden. Geen dobbelstenen, roulette, spelkaarten of andere zaken.
Indicatieve teksten zullen voorlopig gedoogd worden (Bijvoorbeeld sport, poker, roulette, casino, de openingsuren) op voorwaarde dat ze de opgelegde 20 vierkante meter niet overschrijden.
Wat in het geval van meerdere kansspelinrichtingen in hetzelfde gebouw?
Dan wordt de oppervlakte van de gevelreclame berekend per kansspelinrichting en conform de regels van toepassing op desbetreffende kansspelinrichting.
Communicatie met louter administratieve, informatieve of nieuws gerelateerde content
Dit is toegelaten op voorwaarde dat er op geen enkele wijze de kansspelen gepromoot worden of dit aanzet tot gokken en dus geen betrekking heeft op kansspelen.
“Dit is een informatieve boodschap”
Het vermelden dat communicatie louter informatief is zoals bovenstaand voorbeeld volstaat niet om ook effectief informatief van aard te zijn.
“Wegwijzers”
Deze zijn niet toegelaten.
Logo en/of merknaam op dienstvoertuigen
Dit kan als administratieve/informatieve communicatie worden beschouwd op voorwaarde dat er geen verwijzingen worden aangebracht naar de website of naar de kansspelen op zich (bijvoorbeeld door het afbeelden van dobbelstenen, roulettetafel enz.)
Reclame binnen kansspelinrichtingen
Binnen de kansspelinrichting mag geen geen reclame gemaakt voor de online kansspelen tenzij de URL zelf behoort tot het merk en/of het logo.
Communicatie over gewonnen of te winnen bedragen in tekstvorm of afbeeldingen wordt beschouwd als reclame.
Affiliate-websites
Het systeem van affiliatie-websites die reclame maken voor de vergunde websites wordt, onder de voorwaarden van artikel 10, toegelaten.
Sportsponsoring
Gebruik van naam van vergunninghouder in naam van de sportvereniging of sportevenement
Dit is toegelaten, minstens tot eind 2024.
Merchandising
Voorlopig toegelaten tenzij indien gericht op minderjarigen.
Vermelden van logo en/of merknaam van vergunninghouder als sponsor
Bijvoorbeeld op de website van het sportevenement, wordt beschouwd als sportsponsoring op de plaats waar de sport beoefend wordt en kan dus worden toegelaten tot eind 2024. Idem voor het vermelden van logo en/of merknaam op sportattributen zoals kleding, bidons, petten enz.
Reclame voor geschenken
Reclame maken voor geschenken aangeboden in toepassing van artikel 60, lid 2 van de kansspelwet is toegelaten op voorwaarde dat deze communicatie de kansspelen niet promoot of aanzet tot gokken.
Overgangsmaatregel social media sponsored posts
Elke vorm van interactie die technisch uitgeschakeld kan worden op social media platformen (delen, plaatsen van reacties, liken) moet worden uitgeschakeld. Tevens mag er ook geen call to action zijn die interactie, reactie en engagement op gang brengt.
Betaalde vormen van reclame (gesponsorde reclame) zijn niet toegelaten op sociale media, behoudens in toepassing van de overgangsbepaling van artikel 24 en op voorwaarde dat reclame op sociale media expliciet in het reclamecontract werd opgenomen.
Wat wel nog mag is:
- Niet-gesponsorde posts op de eigen social media-accounts en reclame op de eigen gokwebsite.
- SEO-advertising voor wie specifiek op zoekpagina’s zoekt naar een aanbieder van kansspelen
Overgangsmaatregel sportsponsoring
Sportclubs mogen nog tot 1 januari 2025 gokreclame in hun stadion weergeven. Daarna moet er ook komaf gemaakt worden met banners, affiches, reclamepanelen en spotjes in het stadion.
Maar op deze regel is er toch nog een uitzondering. Op sportshirts mag er tot 31 december 2027 wel nog een logo van een gokbedrijf getoond worden volgens de volgende regels:
- Het logo mag niet op de voorzijde van het shirt
- Het logo mag niet groter zijn dan 75 vierkant centimeter. (7,5 centimeter bij 10 centimeter)
- Het logo mag geen slogan weergeven
Pas op 1 januari 2028 komt er een einde aan gokreclame binnen de sportsector. Doch is er wederom een uitzondering: Gokbedrijven mogen na 2028 nog wel de amateursport sponsoren volgens bovenstaande criteria met betrekking tot het logo. Maar vanaf dan zal het logo binnen de amateursport maximaal 50 vierkante centimeter mogen zijn. Fiscaal zal het tegen dan wel niet langer aftrekbaar zijn.
Gevolgen voor de sportsector
Vee voetbalclubs uit onze hoogste voetbalklasse hebben een gokbedrijf als sponsor. Club Brugge (Unibet), Standard Luik (Circus), Antwerp (betFirst), Union (Lotto, Nationale Loterij), AA Gent (Circus) om enkele voorbeelden te noemen, maar er zijn er nog veel meer. En Betway is momenteel bijvoorbeeld sponsor van de Pro League. De hele sector zal zeker schade ondervinden van het verbod op gokreclame.
Ook in de wielersector zal dit voelbaar zijn. Bingoal is hoofdsponsor van een Belgische wielerploeg en ook bij Soudal – Quickstep zorgen aanbieders van kansspelen voor 20% van hun totale budget volgens CEO Patrick Lefevere. Hij geeft aan zich neergelegd te hebben bij deze definitieve beslissing, maar hoopt wel dat er een gelijke behandeling zal komen. Hiermee wordt uiteraard gerefereerd met de sponsorovereenkomst van Lotto bij Lotto – Dstny.
De gevolgen blijven niet beperkt bij de sportclubs. Wellicht zal ook de kijker meer moeten betalen om hun favoriete ploeg, sport live op televisie te volgen. Veel sportwedstrijden kunnen achter een betaalmuur geplaatst worden wanneer inkomsten van sponsoring door gokbedrijven misgelopen worden. Het is momenteel nog altijd zo dat de Champions League-wedstrijden vrij toegankelijk te volgen zijn door sponsoring van de goksector.
Nationale loterij
In de aankondiging van het verbod op gokreclame geeft het ministerie aan dat er voor de Nationale Loterij gelijkwaardige maatregelen zouden genomen worden, maar of het volledige pakket ook voor hen zal gelden is momenteel nog onzeker. Het ministerie van justitie vermeldt in hun verklaring namelijk dat er rekening wordt gehouden met de producten. Een andere minister moet aan de slag bij het uitwerken van het verbod op gokreclame voor de Nationale Loterij.
Slotconclusie
Door het liquideren van een gereglementeerde sector, bestaat het gevaar dat spelers toevlucht zoeken naar illegale casino’s, waar geen enkele regelgeving en bescherming voor de speler van toepassing is.
De regering heeft besloten om het voorstel om de Kansspelwet te wijzigen te steunen van kamerlid Stefaan van Hecke. Deze nieuwe wetswijziging zou actief moeten worden vanaf de 1e September 2024. Hierin wordt gewag gemaakt van het het cumulverbod van verschillende types kansspelen op één website.
En ondanks vermeldingen dat de Loterij vervolgens aan de beurt zou zijn, zijn er verder nog geen wetsontwerpen hieromtrent geweest.